انواع پول (کاغذی و حکمی)

در دوران مختلف پول به شکل و اقسام مختلفی وجود دارد. به همین دلیل، در حال حاضر انواع پول به اشکال مختلف قابل مشاهده است. پول اگرچه انواع مختلفی دارد، اما کاربرد مشترکی دارد. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد در دوران آشوری‌ها که پیش از سلطنت هخامنشیان بر بین‌النهرین (عراق کنونی) حکومت می‌راندند، پول به شکل سنگ‌های فلزی به وجود آمده بود. به‌طوری که هنگام فتح لیدی به دست هخامنشیان، در شهرهای مختلف این سرزمین به خصوص پایتخت آن (اکروساس) کارگاه‌های مختلف ضرب سکه و ضرابخانه در سطح شهر وجود داشته که تمامی آن‌ها زیرنظر دولت مرکزی اداره می‌شده است. براساس اسناد موجود نخستین سکه و به عنوان پول ایرانی به دستور داریوش هخامنشی ضرب می‌شود. این پول که در واقع نوعی سکه است، از جنس نقره با وزن تقریبی 5 گرم می‌باشد.

پول کاغذی

یکی از رایج‌ترین اشکال پول که هم‌اکنون کاربرد بسیاری در بازارهای مختلف مبادلات و معاملات دارد، پول کاغذی است. البته، تاریخ استفاده از این نوع پول به دوران‌های بسیار دور بازمی‌گردد و می‌توان سکه‌های فلزی را می‌توان، پیشینه تاریخی پول به شمار آورد. در حال حاضر پول کاغذی یکی از رایج‌ترین ابزار داد و ستد میان تجار داخلی و خارجی در سطح ملی و بین‌المللی به شمار می‎‌آید. این نوع پول تنها توسط بانک‌های مرکزی و جهانی چاپ و در اختیار سازمان‌های ویژه‌ای قرار می‌گیرد تا اقدام به توزیع آن نمایند. نیاز به توضیح که در دوران‌های گذشته پول کاغذی به شکل دیگری وجود داشته است. بدین معنی که صرافی‌ها و سازمان‌های مشخصی در روم باستان مشغول به فعالیت بوده‌اند که تجار پول‌های فلزی خود را در آن به امانت می‌گذاشتند.

پول از دیرباز به شکل‌های مختلفی پدید آمده است

این سند کاغذی که به عنوان قبض شناخته می‌شد، دارای اعتبار برابر میزان سکه فلزی بود. به همین دلیل، برخی از تجار از قبض استفاده می‌کردند و این قبض کاغذی (از جنس پاپیروس) را به عنوان جایگزین سکه فلزی به تجار دیگر پرداخت نمایند. برخی از کارشناسان و نظریه‌پردازان این عرصه معتقدند، این شکل از داد و ستد باعث ابداع پول کاغذی و جایگزینی آن با انواع سکه فلزی شده است. سپس، به طور رسمی از اواسط قرن نوزدهم میلادی، به عنوان پول رسمی از سوی بانک جهانی معرفی شد.

به طور کلی اختراع پول، به دلیل نیازهای انسان و مشکلات موجود در مبادلۀ کالا به کالا انجام گرفت. مبادلۀ کالا به کالا باعث ایجاد مشکلات بسیاری در تجارت شخصی و کاری افراد می‌شد. به همین دلیل، انسان با ابداع پول در جهت رفع این مشکل برآمد. اینکه پول چگونه ساخته شده و نخستین بار توسط کدام قوم و سرزمین مورد استفاده قرار گرفت، به درستی مشخص نیست. اما واژۀ پول، ریشه در فرهنگ یونانی و برگرفته از واژه پکوس (معنی: گله) است. به همین دلیل، برخی نخستین ضرب پول (سکه فلزی) را به یونانیان نسبت می‌دهند. همچنین نیاز به توضیح است که براساس اسناد تاریخی موجود، در دوران هخامنشی واژۀ پکوس با اموالی نظیر گاو، گوسفند، کشمش و جو برابری داشته است.

پول حکمی

این نوع پول به قدرت حاکمیت دولت‌ها بستگی دارد و تنها با حمایت بانک مرکزی و مسئولان آن پشتیابنی می‌شود. از آنجایی که اعتبار این نوع پول توسط روسای دولت و بانک مرکزی، به عبارت دیگر دولت) تأمین می‌شود، به آن پول حکمی گفته می‌شود. منظور از حکمی، دستور و ابلاغیه‌ای است که توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود و توسط این سازمان توزیع می‌شود.